راز انقراض دایناسورها برملا شد
تاریخ انتشار: ۲۸ بهمن ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۱۰۳۰۲۲۰
برخورد یک جرم آسمانی با زمین که ۶۶ میلیون سال پیش اتفاق افتاد، تاریخ را برای همیشه تغییر داد.
قدس آنلاین: چیکشلوب(Chicxulub) که یک جرم آسمانی است پس از برخورد به زمین دهانه‌ای در نزدیکی سواحل مکزیک از خود برجای گذاشت. قطر این دهانه ۹۳ مایل(۱۵۰ کیلومتر) و عمق آن ۱۲ مایل(۲۰ کیلومتر) است.
تاثیر فاجعه‌بار این برخورد باعث انقراض ناگهانی و بزرگ دایناسورها شد و علاوه بر آن باعث از بین رفتن سه چهارم گونه‌های گیاهی و حیوانی روی زمین شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اما سوال اینجاست: منشا این سیارک یا ستاره‌ی دنباله‌دار چه بوده و چرا به زمین برخورد کرده است؟
اکنون دو محقق از مرکز اخترفیزیک دانشگاه هاروارد و اسمیتسونیان(Harvard & Smithsonian) معتقدند که پاسخ این سوال را یافته‌اند.
در مقاله‌ای که در مجله‌ی(Nature's Scientific Reports) منتشر شده، امیر سراج (Amir Siraj) دانشجوی رشته‌ی اخترفیزیک هاروارد و آوی لوئب(Avi Loeb) ستاره‌شناس نظریه‌ی جدیدی ارائه کردند که می‌تواند منشا و نحوه‌ی سفر این جرم مرگبار را توضیح دهد.
سراج و لوئب با استفاده از تجزیه و تحلیل‌های آماری و شبیه‌سازی گرانش محاسبه کردند که بخش مهمی از ستاره‌های دنباله‌دار با دوره‌ی تناوب طولانی از ابر اورت(Oort cloud) که کره‌ای یخی است و از بقایای سیارات تشکیل شده و در لبه‌ی بیرونی منظومه‌ی شمسی قرار گرفته نشات می‌گیرند. این ستاره‌های دنباله‌دار می‌توانند توسط میدان گرانشی سیاره‌ی مشتری از مدار خارج شوند.
سراج که در حال تحصیل در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در رشته اخترفیزیک است و علاوه بر آن کارشناسی ارشد نوازندگی پیانو از هنرستان موسیقی نیوانگلند را می‌گیرد می‌گوید: "مشتری" که عظیم‌ترین سیاره‌ی منظومه‌ی شمسی است ستاره‌های دنباله‌دار را به سمت مدار پرتاب می‌کند و باعث می‌شود به شدت به خورشید نزدیک شوند.
در طی گذر نزدیک از کنار خورشید این ستاره‌های دنباله‌دار که به آنها سانگریزر(sungrazers)(آفتاب‌گیر) نیز گفته می‌شود نیروی جذر و مدی بسیار قوی را تجربه می‌کنند که باعث می‌شود این اجرام قطعه قطعه شده و قطعات آنها مثل گلوله به اطراف پرتاب شود.
سراج می‌گوید در طول گذر از کنار خورشید ستاره‌های دنباله‌داری که به خورشید نزدیک‌ترند کشش گرانشی بیشتری را تجربه می‌کنند، نیروی جذر و مدی در سراسر جرم پخش می‌شود و پدیده‌ی اختلال جذرومدی(tidal disruption event) اتفاق می‌افتد که باعث تکه تکه شدن اجرام می‌شود . قطعات این اجرام در راه بازگشت به سمت "ابر اورت" ممکن است با زمین برخورد کنند.
بر طبق نظریه سراج و لوئب احتمال برخورد ستاره‌های دنباله‌دار با تناوب طولانی به زمین ۱۰ برابر بیشتر می‌شود و همچنین ۲۰ درصد این نوع ستاره‌های دنباله‌دار تبدیل به "سانگریزر" خواهند شد.
این دو محقق می‌گویند که نظریه جدید آنها شامل سن چیکشلوب‌ها نیز می‌شود و توضیحات رضایت‌بخشی در مورد منشا آنها و سایر اجرامی که به زمین برخورد می‌کنند ارائه می‌دهد.
لوئب می‌گوید: مقاله‌ی ما مبنایی برای توضیح علت وقوع این اتفاق ارائه می‌کند. در حقیقت ما می‌گوییم که اگر جرمی را که در نزدیکی خورشید قرار دارد خرد کنید احتمال برخورد آن به زمین بالا می‌رود و می‌تواند برخوردی ایجاد کند مانند آن که باعث انقراض دایناسورها شد.
شواهد موجود در دهانه‌ی چیکشلوب حاکی از آن است که مواد تشکیل دهنده‌ی این سنگ کندریت کربن‌دار بوده است. نظریه سراج و لوئب شاید بتواند علت این ترکیب غیرعادی را توضیح دهد.
یک نظریه‌ی مشهور در مورد منشا چیکشلوب این است که این جرم آسمانی از کمربند سیاره‌ای منشا گرفته که گروهی از سیارک‌های بین مشتری و مریخ هستند. اگرچه کنریت کربن در میان سیارک‌های کمربند سیاره‌ای کمیاب است اما احتمالا در میان ستاره‌های دنباله‌دار با تناوب طولانی بیشتر است و می‌تواند نظریه‌ی برخورد ستاره‌ی‌دنباله‌دار را تایید کند.
دهانه‌های مشابه نیز ترکیبات مشابهی نشان می‌دهند. از جمله برخوردی که دو میلیون سال پیش باعث ایجاد دهانه وردفرت(Vredefort) در آفریقای جنوبی شد که بزرگترین دهانه‌ی برخوردی روی زمین است و همچنین برخوردی که باعث ایجاد دهانه‌ی ژامانشین(Zhamanshin) در قزاقستان شد و بزرگترین دهانه‌ی تشکیل شده در یک میلیون سال اخیر است. محققان می‌گویند زمان‌بندی این برخوردها محاسبات آنها در مورد برخورد اجرام با اندازه‌ی چیکشلوب‌ها را تایید می‌کند.
سراج و لوئب می‌گویند: نظریه‌ی آنها را می‌توان با مطالعه‌ی بیشتر این دهانه‌ها، دهانه‌های مشابه و حتی آن‌هایی که روی سطح ماه هستند مورد آزمایش قرار داد تا ترکیبات برخورد کننده‌ها مشخص شود. ماموریت‌های فضایی که از ستاره‌های دنباله‌دار نمونه‌برداری می‌کنند نیز می‌توانند در این زمینه کمک کننده باشند.
گذشته از ترکیبات این ستاره‌های دنباله‌دار، رصدخانه‌ی جدید ورا رابین(Vera Rubin) در شیلی که سال آینده راه‌اندازی می‌شود ممکن است بتواند اختلال جذر و مدی ستاره‌های دنباله‌دار با تناوب طولانی را مشاهده کند.
لوئب می‌گوید: ما باید قطعات کوچکی که از ابر اورت به سمت زمین می‌آیند را ببینیم. من امیدوارم بتوانیم این نظریه را با داشتن اطلاعات بیشتری از ستاره‌های دنباله‌دار با تناوب طولانی، آمار بهتر و مشاهده شواهدی از این قطعات بررسی کنیم.
لوئب می‌گوید: درک این موضوع فقط برای کشف اسرار تاریخ زمین اهمیت ندارد بلکه برای فهمیدن اینکه آیا چنین اتفاقی باز هم زمین را تهدید خواهد کرد بسیار مهم است.
او ادامه داد: احتمالا در لحظه‌ی این برخورد منظره‌ی شگفت‌انگیزی شکل گرفته اما ما نمی‌خواهیم دوباره این منظره را ببینیم.
انتهای پیام
منبع: خبرگزاری ایسنامنبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: دایناسورها انقراض دایناسورها ستاره های دنباله دار نظریه ی دهانه ی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۰۳۰۲۲۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
از اعداد «هم‌‌نهشتِ کَرجی» تا دنباله فیبوناچی| شرح آب‌شناس بزرگ ایرانی از قنات
خبرگزاری علم‌وفناوری آنا- هدا عربشاهی: سال ۲۰۰۹ گروهی از ریاضی‌دانان بین‌المللی از آمریکا، اروپا، استرالیا و آمریکای جنوبی به سرپرستی پژوهشگران دانشگاه واشنگتن در سیاتل موفق شدند با کمک شیوه ضرب اعداد بزرگ و SAGE (شبکه حسگرهای پراکنده و هوشمند جمع‌آوری و تحلیل داده‌های بنیاد ملی علوم آمریکا) مسئله‌‌ای را حل کنند که اولین‌بار حدود هزارسال قبل ریاضیدان ایرانی، ابوبکر محمدبن حسن کرجی آن را مطرح کرده بود. این دانشمند کرجی‌تبار مسئله اعداد همنهشت را ارائه کرد و مثلث قائم‌الزاویه‌ای را پیشنهاد داد که اضلاع آن اعداد صحیح و مساحتش یک عدد همنهشت است. به‌عنوان‌مثال، مثلت قائم‌الزاویه‌ای با اضلاع ۳-۴-۵ مساحتی برابر با ۶ دارد و به‌همین دلیل ۶ یک عدد همنهشت است. کرجی با تاثیر از ترجمه عربی آثار ریاضیدان یونانی دیوفانتوس یا دیوفانت (حدود ۲۱۰ تا حدود ۲۹۰ پس‌ازمیلاد) این مسئله را مطرح کرد. لئوناردو فیبوناچی معروف به لئوناردوی پیزا، ریاضیدان ایتالیایی با تاثیر از کرجی، در سال ۱۲۲۵ نشان داد که ۵ و ۷ اعداد متجانس هستند. سال ۱۹۱۵ اعداد متجانس کوچک‌تر از ۱۰۰ شناسایی شدند و در سال ۱۹۸۹ کشف شد که اعداد متجانس کوچک‌تر از هزار هم وجود دارند اما به‌مدت ۳۰ سال هرگز حل نشدند.
در نظریه اعداد، عدد همنهشت یک عدد صحیح مثبت برابر با مساحت مثلث قائم‌الزاویه‌ای است که هر سه ضلع آن عدد گویا باشد. کوچک‌ترین عدد متجانس ۵ است که مساحت مثلث قائم‌الزاویه‌ای با اضلاع 2/3 ، 3/20 و 6/41 است. اعداد همنهشت بعدی برابر با 6، 7، 13، 14، 15، 20 و 21 است. بسیاری از اعداد همنهشت تاکنون هرگز محاسبه نشده‌اند. اما این گروه ریاضی‌دانان بین‌المللی در سال ۲۰۰۹ توانستند به ۳میلیارد و ۱۴۸میلیون و ۳۷۹هزار و ۶۹۴ عدد جدید همنهشت کوچک‌تر از یک‌هزارمیلیارد دست پیدا کنند. برایان کانری، مدیر موسسه ریاضی آمریکا در آن‌زمان توضیح داد: «مسائل قدیمیِ از این‌دست، بسیار دور از دسترس به‌نظر می‌رسند اما برای انجام پژوهش‌های بزرگ بسیار جالب‌اند زیرا ریاضی‌دانان را به توسعه شیوه‌های جدید برای حل آنها وادار می‌کنند.»
کرجی کیست؟
ابوبکر محمد بن حسن کرجی (953 تا 1029 میلادی)، ریاضیدان سده دهم میلادی معروف به الحَسیب به‌معنی حساب‌کننده، بیشتر برای نوشته‌هایش درباره جبر و رهانیدن جبر از هندسه شهرت دارد. کرجی همچنین مهندسی ماهر بود که در زمینه استخراج آب مطالب زیادی نوشت. بسیاری از طرح‌های او در حوزه آب‌شناسی هنوز در خاورمیانه استفاده می‌شود. بسیاری از مورخان معتقدند که کرجی نقش مهمی در گذر از ریاضیات کهن به جبر امروزی ایفا کرده است.
تصویر ۱- صفحه‌ای از کتاب الفخری
این دانشمندان ایرانی، پیش‌از بازگشت به زادگاهش، پربارترین دوران زندگی‌اش را در بغداد، پایتخت علم و فناوری عصر طلایی جهان اسلام گذراند، در آنجا مدرسه جبر تأسیس کرد و عمده‌ترین آثار ریاضی‌اش را در این شهر نوشت و رساله مهمش در جبر را که الفخری فی صناعه الجبر و المقابله نام دارد به فخرالملک، وزیر بهاءالدوله دیلمی از امیران آل‌بویه در بغداد تقدیم کرد. باوجوداین، کرجی در مقطعی، پس‌از کشته‌شدن فخرالملک، پایتخت عباسیان را ترک کرد و به کرج بازگشت. به‌نظر می‌رسد که او ریاضیات را در این دوره رها و روی موضوعات مهندسی به‌ویژه آب‌شناسی و هیدرولیک (سامانه‌های مبتنی‌بر آب) تمرکز کرده است. ازاین‌رو، می‌توان گفت که به احتمال زیاد کتاب استخراج آب‌های پنهان متعلق به این دوره زندگی او باشد.
از آب‌شناسی تا جبر
همان‌طورکه اشاره شد، کرجی علاوهبر کتاب الفخری، کتاب انباط المیاه الخفیه (استخراج آب‌های پنهان) را هم نوشته که رساله‌ای فنی است و دانش عمیقی از آب‌شناسی را آشکار می‌کند و می‌توان آن را به‌عنوان قدیمی‌ترین متن در نوع خود در این حوزه دانست. این کتاب مطالعه‌ای برجسته درباره انواع مختلف آب، روش‌های یافتن سطح آب، توصیف ابزارهای نقشه‌برداری، ساخت مجراهای قنات، پوشش آنها، محافظت در برابر پوسیدگی و تمیزکردن و نگهداری آنها ارائه می‌کند.
این کتاب که کرجی آن را حدود سال ۱۰۰۰ میلادی نگاشته است همچنین یکی از قدیمی‌ترین متون عربی است که چگونگی مکان‌یابی سفره‌های زیرزمینی، حفر چاه‌های پیمایشی و ساخت آبراه‌های زیرزمینی را توضیح می‌دهد.
تصویر ۲- نمودارهایی از نسخه خطی اصلی کتاب انباط المیاه الخفیة (استخراج آب‌های پنهان)| ویرایش کرافتون بلک، انتشارات پل هولبرتون، 2007، ص 115
علاوهبر این دو کتاب، عناوین متعدد دیگری هم به او نسبت داده می‌شود که برخی از آنها مفقود شده و برخی دیگر باقی مانده و ویرایش شده‌اند. کتاب‌هایی که بیشتر در حوزه‌های ریاضیات و نجوم جای دارند. کتابی در باب ریاضیات ارث (الدور الوصایا)، نوادر الاشکال (قضیات نادر)، رساله‌ای در ادله حساب و جبر (علل الحساب و الجبر و المقابله)، کتاب قراردادهای ساختمان‌ها (العقود و الابنیه)، کتاب فی حساب الهند (درباب ریاضیات هندی)، کتاب المحیط فی الحساب، کتاب الاجذار و المسائل و الاجوبه فی الحساب ازجمله آثار شناخته‌شده ابوبکر محمد کرجی به‌شمار می‌روند.
کتاب دیگر او الکافی فی‌الحساب که از ۷۰ بخش تشکیل شده درباره استفاده از توابع است و خلاصه‌ای از حساب، جبر، هندسه و فرآیندهای حساب ذهنی (حساب هوایی) در مقابل حساب هندی را توضیح می‌دهد. آدولف هوخهایم، شرق‌شناس آلمانی، این کتاب را بین سال‌های ۱۸۷۸ تا ۱۸۸۰ در سه جلد کوچک به زبان آلمانی ترجمه و منتشر کرد.
کتاب دیگر کرجی درباره ریاضیات، البادی فی‌الحساب نام دارد که رساله‌ای نظام‌مند است و در آن فصولی را به اقلیدس و نیکوماخوس اختصاص داده و اندیشه‌های این دو ریاضیدان یونان باستان را شرح و بسط داده است. کرجی در این کتاب به‌ویژه، به عملیات جبر جایگاه مهمی بخشیده و برای اولین‌بار نظریه استخراج جذر چند جمله‌ای با مجهول را بیان و معادلاتی از نوع X2 + 5، X2 – 5، X2 + Y و Y2 + X را حل کرده است. این معادلات را بعدها فیبوناچی (لئوناردوی پیزا) در «کتاب مربع‌ها» (LIBER QUADRATORUM) بررسی کرد.
انتهای پیام/
حقوق کدام یک از ایثارگران در سال ۱۴۰۳ افزایش داشت؟